بیابان گردی

در میان شاخه های مختلف طبیعت گردی، این روزها در کشور ما بیابان گردی مخاطبان زیادی به خود جلب کرده است. فصل پاییز و زمستان شرایط مناسبی را برای این نوع سفرها مهیا می سازد. هرچند بیشتر مناطق مورد بازدید طبیعت گردان بیابانی هستند ولی به طور معمول هم چنان اصطلاح کویرنوردی به جای بیابان گردی به کار می رود.

بیابان های ایران از نظر موقعیت جغرافیایی به دو گروه عمده تقسیم می شوند: بیابان های ساحلی که نوار شرقی-غربی از خلیج گواتر تا خوزستان را تشکیل می دهد و در امتداد دریای عمان و خلیج فارس گسترش می یابند و بیابان های داخلی که درون فلات ایران در مرکز، شرق و جنوب شرقی پراکنده اند. غالبا کویر و بیابان به جای یکدیگر به کار می روند. در صورتی که این دو واژه تفاوت های عمده ای با هم دارند. ولادیمیر کوپن اقلیم شناس نامدار آلمانی در سال 1918 معیارهای بیابان را براساس میزان بارندگی و دمای هوا مطرح می کند. از دیدگاه وی بیابان سرزمینی است با هوای گرم که میزان بارندگی آن کم تر از 250 میلی متر می باشد. کویر مکانی است که درصد املاح موجود در آن بیش از حد معمول باشد طوری که امکان رویش گیاهان زراعی در آن وجود ندارد. به بیان دیگر کویر همان نمک زار و منطقه ای است که در آن تنها گیاهان شورپسند می توانند رشد کنند. از نظر ژئومورفولوژیکی کویر پست ترین نقطه بیابان است که به دلیل ارتفاع کم و قرارگیری در درون چاله های بیابانی جریان های سطحی و زیرزمینی به سمت آن هدایت می شود، بنابراین کویر نه تنها خشک نیست بلکه آب به نسبت زیادی داردکه گاه از انباشت آن ها دریاچه های دائمی یا فصلی تشکیل می شود که البته اغلب شور و غیرقابل استفاده است، مانند دریاچه مهارلو (واقع در استان فارس)، حوض سلطان (استان قم). ریگ زارها یا تپه های ماسه ای یکی از شاخص ترین نواحی شناخته شده مناطق خشک و بیابانی هستند. اصطلاح ریگ در فرهنگ عامیانه ساکنان نواحی خشک ایران به تپه های حاصل از تراکم ماسه های بادی اطلاق می شود که نمونه شناخته شده ی آن در طبیعت گردی ریگ جن (واقع در جنوب سمنان و شمال شرق اصفهان) است.

شترسواری، دوچرخه سواری، پیاده روی در بیابان و مشاهده چشم اندازهای کم نظیر بیابان و کویر، رصد آسمان و ... از فعالیت های معمول در این گونه سفرهاست. آرامش و سکوت کم نظیر بیابان برای گردشگران بسیار جذاب است بنابراین ابزار و تجهیزات پرسروصدایی که این آرامش را به هم می زند موجبات نارضایتی طبیعت گردان را فراهم می کند.