باغ دولت آباد
باغ دولت آباد؛ جواهر معماری یزد به عنوان یکی از نه باغ ایرانی در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. باغ دولت آباد که در حدود سال 1740میلادی ساخته شده، یک جواهر معماری ایرانی است که سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به بازدید از ایران می کشاند. باغ دولت آباد که مساحت آن 72000 متر مربع است، طیف گستردهای از بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند. .
این باغ زیبا از کلاه فرنگی تشکیل شده است که بر اساس سبک اصیل معماری ایرانی ساخته شده است و شامل یک باغ بزرگ و برخی ساختمان های دیگر است که بیانگر نمایش اجمالی و یاد ماندنی در مورد همزیستی تاریخ باستان و طبیعت زیبا است. این یک باغ تاریخی ایرانی است و به دستور محمد تقی خان بافقی، حاکم یزد در اواخر دوره افشاریه ساخته شده است. این باغ یک مجموعه دیدنی و جذاب است و یادآور بی نظیری از سلسله های افشاریه و زندیه است. جالب است بدانید که محمدتقی خان معروف به "خان بزرگ"، دستور داد تا یک قنات به طول 65 کیلومتر حفر کنند تا ابتدا آب قنات مهریز را به باغ دولت آباد و سپس) در زمان افشاریه در سال 1160 هجری شمسی (1739 هجری قمری)، این باغ باشکوه ساخته شده است. آب قنات مهریز که از مهریز عبور میکند و برخی از روستاهای دیگر از استخر زیر بادگیر در عمارت تابستانی عبور میکردند. سپس با عبور از سه استخر دیگر باغ به ورودی باغ میرسیده است. قنات نقش مهمی در فضای سبز باغ داشت.
استخر بزرگ در سایه درختان سرو بلند، به ورودی اصلی منتهی میشود. در مسیر عمارت، انگور و انار، انگور، کاج و گلهای مختلف مانند گل رز در پشت آن درختان بلند وجود دارد. بادگیر عمارت کلاه فرنگی از کیلومترها دورتر قابل مشاهده است. این سیستم تهویه مطبوع سنتی خانه های محلی اطراف کویر، از عناصر اساسی در سازه های مسکونی ایران است. در واقع باغ دولت آباد همچنین به دلیل داشتن بلندترین بادگیر جهان که بیش از 33 متر ارتفاع دارد مشهور است. اگرچه پس از فروپاشی در دهه 1960 میلادی بازسازی شد.
علاوه بر یک استخر طولانی در جلوی ساختمان، اتاقهای کوچکی نیز در داخل ساختمان و یک اتاق استخر کوچک در زیر بادگیر وجود دارد که رطوبت خاصی به هوای خشک این خانه در قلب کویر یزد می دهد. عمارت داخل این باغ عمارت منحصر به فرد با هشت ضلع است که دارای شیشههای رنگ آمیزی رنگی در پنجره های ارسی است که می توان آن را به سمت بالا و پایین کشید تا هوا در آن جریان یابد. پنجرههای شیشهای رنگی اغلب برای اضافه کردن جلوههای بصری به یک اتاق خسته کننده مورد استفاده قرار میگیرند. حریم خصوصی نسبت به سایر پنجرهها، اما نماهای هر دو طرف ادارای اعوجاج است. با آنکه نور میتواند از آن عبور کند، اما طرح های شلوغ و رنگ های تیره می توانند میزان نور قابل عبور را محدود کنند و باعث تاریک تر شدن اتاق شوند. در هنگام نگاه کردن به داخل یا خارج، مناظر می توانند رنگی و بلوری به نظر برسند.