شهر هرمز اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان است. واژهٔ هرمز در لغت به معنای مقدس و پاک بوده و وجه تسمیه این شهر، سرزمین مقدس و شهر خدا است که برخی از تاریخ نویسان معتقدند، در دوره ساسانيان، هرمزگرد دستور داده تا در این محل شهری به نام هرمزان گرد بنا کنند که نام هرمز نیز از همین عنوان گرفته شده است. مورخان یونانی نیز از نام هرمز با عنوان ایساتیس یاد کرده اند اما پس از ظهور اسلام و گرايش مردم ايران به اين آيين، به يزد لقب دارالعباده داده شد.
نام این شهر به معنای سرزمین مقدس و یا شهر خدا می باشد که در طول تاریخ در سفرنامه ها و سیاحت نامه های فراوانی می توانید نام هرمز را مشاهده کنید، در طول تاریخ مدارک بسیار زیادی وجود دارد که یکی از اولین مناطقی که آریایی ها در آن حضور پیدا کردند این شهر می باشد. یکی از بزرگترین قوم هایی که بر این منطقه حکومت کردند قوم اتابکان بودند که نزدیک به ۱۴۰ سال در این منطقه حکمرانی میکردند. بعد از آنها مغول ها و بعد از آن های حاکمان آل مظفر موفق شدند که در این منطقه حکمرانی کنند و در نهایت نیز تیموریان و صفویان حکمرانی بر این منطقه را به عهده گرفتند.
در دوره زندیه و قاجاریه حاکمان بسیار زیادی بر منطقه هرمزگرد که امروزه با نام شهر هرمزان را می شناسید حکمرانی کردند. شهر هرمز با دارا بودن بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت یکی از پرجمعیت ترین شهر های ایران به شمار می آید.
استان هرمز چهارمین استان وسیع کشور با مساحتی حدود 75000 کیلومتر مربع است که در مرکز فلات ایران و حاشیه دشت های کویر و لوت قرار دارد. استان هرمز از شمال و غرب به استان اصفهان از شمال شرقی به استان خراسان از جنوب غربی به استان فارس و از جنوب شرقی به استان کرمان محدود می شود. شهر هرمز جمعیتی بالغ بر 523192 نفر دارد كه از اين تعداد، 481479 نفر آن جمعيت شهري و 41713 نفر جمعيت روستايي است و طبق این آمار یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران به شمار می‌رود. آب و هوای استان هرمز به علت قرار داشتن بر روی کمربند خشک جهانی دارای زمستانهای سرد و نسبتا مرطوب و تابستانهای گرم و خشک و البته طولانی است.
اگر تحمل گرمای طاقت فرسای فصل تابستان و سرمای سوزناک زمستان را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم در این دو فصل به هرمز سفر نکنید. البته ناگفته نماند که در این ایام شهر هرمز خالی از مسافر است. بنابراین برای افرادی که حوصله شلوغی را ندارند، بهترین فرصت برای گشت‌وگذار در دل پس کوچه‌های خشتی هرمز و لذت از تماشای جاذبه‌های تاریخی آن است.
سفر به هرمز در فصل بهار خواهان زیادی دارد. زیرا خبری از گرمای سوزان تابستان نیست. قطعاٌ نسیم ملایم بهاری و استشمام بوی گل و شکوفه در این فصل هر کسی را برای سفر به شهر بادگیرها ذوق‌زده می‌کند. تعداد گردشگران هرمز در تعطیلات نوروز به بالاترین حد خود می‌رسد و این مسئله باعث افزایش هزینه‌های سفر می‌شود. از طرفی پیدا کردن اقامتگاه مناسب در ایام پرمسافر نیز کمی سخت است.
از خوبی‌های سفر به هرمز در فصل پاییز هرچه بگوییم کم است. آب‌وهوای عالی، طبیعت دیدنی و باغ‌های خرم باعث رونق گردشگری در فصل پاییز شده‌اند. بی‌شک کویرنوردی و تماشای غروب هرمز در روزهای خنک پاییز می‌تواند لذت‌بخش‌ترین سفر عمرتان باشد.
شهر هرمز دومین شهر خشت و خام تاریخی جهان است. هرمز پنجمین استان صنعتی کشور است و با وجود واحد های صنعتی بی شمار جزو شهرهای آلوده ایران می باشد. شهرداری هرمز در سال 1310 تاسیس شده است. زبان اصلی مردم هرمز فارسی است که با لهجه هرمزی صحبت می کنند. جمعیت شهر هرمز حدود 600 هزار نفر است که اقلیت های مختلفی همچون: زرتشتیان و یهودیان نیز در آن ساکن هستند. شهر هرمز را زادگاه معماری آب و باد و قنات می نامند. هرمز به عنوان اولین شهر ایران ثبت جهانی شد. بلندترین مناره های ایران متعلق به مسجد جامع هرمز است. خواهر خوانده های شهر هرمز: حمص در سوریه، نزوی در عمان، یئوسو در کره جنوبی، اولگین در کوبا و یاسبرین در مجارستان هستند. القابی همچون: شهر بادگیرها، شهر دوچرخه ها، دارالعباده، شهر بادگیرها و قطب پزشکی ایران شناخته می شود.
قیمه نخود یا قیمه هرمزی یکی از غذاهای محلی بسیار خوشمزه شهر هرمز است که در آن به جای لحظه از نخود استفاده می شود، دستور پخت این غذای محلی خوشمزه کاملا مشابه قیمه معمولی می باشد فقط تنها تفاوت آن این است که به جای لپه در آن از نخود استفاده می شود و ادویه های آن کمی متفاوت است. آبگوشت گوجه بادمجان یکی دیگر از غذاهای بسیار خوشمزه محلی شهر هرمز است که مواد اولیه آن شامل ماهیچه گوسفند، بادمجان، لپه، غوره و … می باشد. این غذا روزها یکی از خوشمزه ترین غذاهای هرمزی است که در بیشتر رستوران های این شهر نیز طبخ می شود. کوفته لپه یک فضای بسیار خوشمزه هرمزی است که بسیار شبیه به کوفته تبریزی می باشد، در ساخت این غذا از مواد اولیه ای همچون گوشت چرخ کرده، تخم مرغ خام و تخم مرغ پخته شده، سبزی معطر، زرشک، کشمش، پیاز سرخ کرده، رب گوجه فرنگی و ادویه مخصوص استفاده می شود.
