عالی قاپو اصفهان بنایی دیرینه و دیدنی است که دیدنش را نباید از دست داد! البته وجود چنین بنایی در اصفهان که با عنوان «نصف جهان» معروف است، چندان عجیب نیست. کاخ عالی قاپو با نمایی شگفت انگیز و معماری باشکوه ایرانی یکی از مکان های گردشگری شهر اصفهان است.

قاپو یا قاپی در زبان ترکی به معنی در (یا درگاه و ورودی) و آلا به معنی قهوه ای روشن است. نام پیشین بنا آلا قاپو بوده. شاه عباس به منظور قداست بخشیدن به کاخ دَرِ اصلی بنا را از در های رواق مرقد حضرت علی (ع) که با در های نو تعویض شده بود برای در ورودی استفاده نمود.

کتیبه سردر ورودی با عنوان انا مدینه العلم و علی بابها و استقرار 110 توپ جنگی در مقابل کاخ که برا اساس حروف ابجد نام حضرت علی است.کاخ عالی قاپو در ضلع غربی میدان و در 6 طبقه و به زیر بنای حدود 1800 متر مربع ساخته شده است. ارتفاع بنا از سطح میدان 48 متر است. از خصوصیات مشخص این بنا خاصیت انعکاس صدا و صوت در محل ورودی است. تالار پذیرایی زیبا و تالار اصلی موسیقی و53 اتاق به منظور استفاده اتاق نشیمن ، اتاق جلسات ، دولت خانه و محل اسقرار سفرا و مهمانان بوده است. در پشت ساختمان پلکان مارپیچی وجود دارد که در گذشته برای اذان گفتن از آن استفاده می کردند. در زمان سلطنت شاه عباس در این باغ محلی وجود داشت که به بستخانه معروف بوده که مقروضین و محکومین و مجرمان تا زمانی که می توانستند با هزینه شخصی در آن مکان اقامت کنند تا از مجازات مصون بمانند. تزئینات خارجی کاخ در قسمت های هلالی در بالای هر ورودی به وسیله کاشی هفت رنگ و تزئینات داخلی به وسیله نقوش زیبای گل و بته و شکارگاه و حیوانات و پرندگان بر روی گچ (لایه چینی و کشته بری) یا مینیاتورهای تصویری ایرانی و خارجی می باشد.

پله های کاخ در حال حاضر شامل دو دستگاه پله به صورت مارپیچ به صورت قرینه در قسمت غربی ساختمان و یک دستگاه پله به صورت پلکانی که به صورت چند پله و اتاقهای بین راه به شکل زیکزاکی که به پله های شاهی برای تشریفات ساخته شده است معروف هستند. نمای کاخ از رو به رو بنا در میدان 2 طبقه و از پشت بنا 5 طبقه و از طرفین 3 طبقه به نظر میرسد که با احتساب طبقه همکف به عنوان اولین طبقه در کل کاخ عالی قاپو دارای 6 طبقه می باشد.