خانه مشیرالملک انصاری از خانه‌های اشرافی دوره صفویه محسوب می‌شود. این خانه متعلق به خاندان مشیرانصاری از مستوفیان و منشیان دربار صفویه است که در دوره شاه‌عباس بزرگ از شیراز به اصفهان مهاجرت کرده و در آن سکنی گزیدند.

از خانه های اشرافی در عصر صفوی بوده. این خانه متعلق به خاندان مشیر انصاری از مستوفیان و منشیان دربار صفوی است که در دوره ی شاه عباس بزرگ از شیراز به اصفهان مهاجرت کرده و در این خانه زندگی می کردند. مهم ترین چهره ی این خاندان میرزا حبیب الله مشیر الملک انصاری است که در سال 1257 هجری قمری در اصفهان متولد شدو در سال 1288 هجری قمری حاکم اصفهان شد. مشیر الملک در سال 1309 هجری قمری در زمان ظل السلطان با قهوه قجری مسموم و به قتل رسید. ب

عد از مرگ او خانه جهت استقرار کنسولگری پادشاهی پروس مورد استفاده قرار گرفت. این خانه بعدها به وسیله یکی از تجار اصفهانی به نام حسین چرمی و پس از آن حاج محمد سمائیان خریداری می شود و در دوره تملک سمائیان جنگ ایران و عراق درگرفت و پناهندگان خوزستانی در این خانه سکونت کردند. ورودی خانه در گوشه شمال غربی واقع و دارای سردر بزرگ و مجللی است که قوس نیم دایره ای بر فراز آن جلوگری می کند. وجود این قوس موجب تمایز سر در این خانه از سایر خانه ها شده. مجموعه ورودی شامل هشتی و دالان هایی است که یکی از آن ها به گوشه حیاط راه می یابد و دیگری به فضای اصطبل در شمال خانه منتهی می شود. این خانه دارای فضاهای متنوع و تزئینات فراوان می باشد. حیاط مستطیل شکل خانه در سه جهت شمالی ، شرقی و غربی خود فضاهای متعددی احاطه شده که در این میان سمت شمالی با ارتفاعی نزدیک به سه طبقه مهم ترین بخش خانه را تشکیل می دهد. این جبهه شامل تالاری در میان و چهار اتاق سه دری در دو طبقه طرفین آن است. هر یک اتاق های سه دری طبقه اول با سه در چوبی و در طبقه دوم به وسیله پنجره ارسی به فضای تالار گشوده می شوند که در صورت باز بودن درهای مجموعه این فضاها به یکدیگر پیوند خورده و فضایی وسیع و یک پارچه در دو طبقه پدید می آید. تالار در انتهای خود یک فضای شاه نشین با دو ستون پر تزئین دارد و ضلع مقابل با ارسی عریض 9 دهانه ای به حیاط مشرف می شود. دیوارها و سقف تالار پوشیده از تزئینات نقاشی با گچ بری و آیینه کاری است و ارسی آن با ارتفاعی معادل دو طبقه دارای گره چینی چوبی و شیشه های رنگی زیبایی می باشد. در زیر زمین این قسمت دو اتاق سه دری یک متر پایین تر از کف حیاط واقع شده اند این فضاها ازاره های بلند کاشی فیروزه ای دارند و به وسیله پنجره های بزرگی از حیاط نور می گیرند. حوضخانه مرتفع این بنا در گوشه شمال شرقی آن قرار دارد در طبقات اول و دوم غرفه هایی پیرامون خود دارد. در طبقه اول ضلع شمالی حوضخانه یک اتاق پنج دری مشرف به آن واقع شده . ردیف نورگیرهایی به ارتفاع یک طبقه بر فراز حوضخانه این فضا را روشن میکنند این نورگیرها با شیشه های رنگی متعدد خود در حوض هشت گوشه وسط تلالوئی از نور و رنگ ایجاد کرده و به این طریق فضایی دلنشین پدید می آورد. دیوارهای حوضخانه دارای تزئیناتی مانند گچ بری و نقاشی به سبک اروپائی می باشند. بام حوضخانه با شیب چهار طرفه خود حجم شاخصی در مجموعه بنا بوجود آورده. سمت شرقی خانه تالار وسیع و طویلی در میان و دو اتاق سه دری در دو سوی آن قرار دارد. شاه نشین این تالار به صورت اتاقی مجزا درآمده و با دو اتاق دیگر در طرفین خود ارتباط کامل دارد و این دو اتاق نیز به نوبه خود با سه دری های این سمت مرتبط هستند و یک ایوان ستون دار فضاهای این جبهه را با حیاط پیوند می دهد. سمت غربی خانه نمایی مشابه سمت شرقی دارد.

ایوان های شرقی و غربی حیاط در میانه نما عقب نشسته و به این ترتیب بر محور فرعی حیاط تاکید کرده اند. سمت غربی شامل چهار اتاق سه دری می باشد و برخلاف معمول راهرویی در میانه آن قرار گرفته. با توجه به فضاهای سمت شرقی به نظر می رسد سمت غربی نیز تالاری در میانه خود داشته و بعدها این تالار به دو اتاق و راهرویی بین آن ها تبدیل شده. شمت جنوبی خانه از بخش عمده دیواری ساخته شده که مشابه سمت مقابل خود است و تنها دو اتاق سه دری به نام اتاق عکس و اتاق آیینه در دو انتهای این سمت قرار گرفته اند. اتاق آیینه دارای تزئینات فراوان آیینه کاری ، گچ بری و نقاشی می باشد ولی اتاق عکس آسیب دیده و از تزئینات آن چیزی به جا نمانده. آشپزخانه بنا در گوشه جنوب غربی قرار دارد و از سه بخش شربت خانه،پخت و پز و انبار تشکیل شده. حیاط خانه با حوضی وسیع و صلیبی شکل در وسط چهار باغچه اطراف آن صورتی مرکز گرا به خود گرفته. جداره های حیاط دارای ازاره های سنگی حجاری شده می باشد و قطعات کاشی و چوب های زینتی به کار رفته در نمادهای مختلف آن موجب هماهنگی در کل حیاط شده است.